خاطرات
تاریخچه قمهزنی
1. قمهزنی چیست؟
قمهزنی مراسمی است که در بعضی شهرستانها و بلاد شیعی و توسط برخی از عزاداران امامحسین(علیهالسلام) اجرا میشود و در تأسی به مجروح و شهید شدن سیدالشهدا(علیهالسلام) و شهیدان کربلا و بهعنوان اظهار آمادگی برای خون دادن و سر باختن در راه امام حسین(علیهالسلام) انجام میگیرد شرکت کنندگان در این مراسم، صبح زودِ روز عاشورا، با پوشیدن لباس سفید و بلندی همچون کفن، بصورت دستهجمعی قمه بر سر میزنند و خون، از سر بر صورت و لباس سفید جاری میشود.
بعضیهم برای قمه زنی نذر میکنند، برخی هم چنین نذری را درباره کودکان خردسال انجام میدهند و بر سرِ آنان تیغ میزنند، تا از محل آن خون جاری گردد.
در اینجا به توصیف صحنه هایی از دسته قمهزنی در شهر کاظمین به نقل از کتاب "تراژدی کربلا" می پردازیم:
"روز عاشورا در بیشتر شهرها و روستاهای عراق، روز حزن و اندوه و سوگ است. دیدگان اشکبار و رنگ سیاه پرچمها و چهرههای خاک آلود، در همه جا به چشم می خورد؛ تنها کفنهای قمه زنان به رنگ سفید و با لکه هایی از خون دیده می شود. مردانی که شعار "فداییان حسین" را بر کفنها نگاشته، قمه، شمشیر و یا خنجری بر دستان گرفته و بر سرهای تراشیده خود زخمهایی گاه بسیار عمیق و شدید وارد میآورند. دسته بیضوی شکل آنها با عبور از خیابان اصلی کاظمین به حرم وارد می شود... عزاداران با رسیدن به حرم کاظمین، با حماسه بسیار فریاد "حیدر... حیدر" سر می دهند و با هر ضربه طبل و نوای شیپور، ضربهای بر فرق سر میزنند. گاه این ضربهها چنان شدید است که فرق سر را شکافته و خون بسیاری از آن جاری می سازد.
در برخی موارد نیز افراد از هوش رفته و بر زمین میافتند و یا از شدت ضربه ها جان می دهند...
گروه سرشکافته و خونآلود قمهزنان، چنان منظره دهشتناکی پدید میآورند که وحشت و اندوه، سراسر وجود تماشاچیان را فرا میگیرد...
خون، با نخستین ضربه فوران می زند؛ اما گاه برخی آنچنان به شور و هیجان میآیند که ضربههای محکمی بر سر فرود آورده و خون بیشتری از سر خود جاری می سازند. برخی نیز با سطح قمه بر سر ضربه میزنند تا خطر کمتری برایشان داشته باشد. قمهزنان بلافاصله پس از پایان مراسم به حمامهای عمومی رفته و پس از مداوای زخمهایشان به شیوهای سنتی، خود را شسته و بهبود مییابند. آماده سازی قمهها و کفنها و گروههای موزیک و دیگر لوازم مورد نیاز، بر عهده هیئتهای عزاداری است. جمعآوری کمکهای مردمی و دادن مبلغی به شاعر، نوحهخوان، سخنران و دیگر مخارج نیز بر عهده هیئتها است."(. تراژدی کربلا، ابراهیم حیدری، ترجمة علی معموری)1
قمهزنی نیز مثل شبیهخوانی، از دیر باز مورد اختلاف نظر علما و پیروان و مقلدین آنان بوده و به استفتاء و افتاء مبنی بر جواز یا عدم جواز آن میپرداختهاند