خاطرات
رسیدن به آرامش و درک زندگی پاک، یکی از مهمترین اهداف آفرینش انسان است. خدای رحمان به ما عقل و چشم و گوش و مهمتر از همه ، پیامهایش را عنایت فرمود تا « آرامش و زندگی پاک » را تجربه کنیم:
«ألا بذکر الله تطمئن القلوب». (1)
بدون خدا، زندگی رنجی است بی پایان ، « وَ مَنْ أعْرَضَ عَنْ ذِکْری فَإِنَّ لَهُ مَعیشَه ضَنْکاًً». (2)
«کسانی که به خدا ایمان آورده و ایمان خود را به ظلم نیالودهاند ، دارای ایمنی و مصونیتند و آنان هدایت یافتگان واقعی هستند» (3)
بنیامین راش، پدر روانپزشکی آمریکا میگوید: « دین آن قدر برای پرورش و سلامت روح آدمی اهمیت دارد که هوا برای تنفس». (4)
یونگ، روانکاو میگوید: «در مورد بیماران روحی که از 35 سال به بالا داشتند ، حتی یک نفر یافت نمیشود که مشکل روانی او در آخرین مرحله تحلیل، به ایمان مذهبی مربوط نگردد و بهتر است بگوییم که هر فرد از آنان، به علت فقدان آن چه که دین به اشخاص میدهد ، بیمار شدهاند و هیچ کس از آن ها که نظر دینی و مذهبی خویش را باز نیافتند ، واقعاً درمان نشدهاند». (5)
امام علی علیه السلام میفرماید: « تقوا، داروی بیماری دلهای شما و شفای مرض بدنهای شماست». (6)
امام کاظم علیه السلام میفرماید: « لقمان به پسرش گفت: دنیا ، دریای ژرفی است که افراد بسیاری در آن غرق شدهاند و تقوا و پرهیزکاری، کشتی توست. آن کشتیای که آکنده از ایمان باشد ، بادبانهای آن، توکل به خدا و پاسدارش، عقل و ناخدایش، علم و فرمان آن، بردباری و تحمل است». (7)
زندگی، قانون دارد. خوشبختی، با فهم و رعایت قانون زندگی و سیهروزی، با نادیده انگاشتن قانون زندگی، حاصل میشود.
موفقیتها به بخت و اقبال وابسته نیست، بلکه زندگی پاک را با احترام به قوانین، میتوان در آغوش کشید.
جوانان، دانشجویان و استادان بزرگوار، باید بدانند که دنیای بیخدای امروز، برای کسب موفقیت کامل و آرامش واقعی، حرف زیادی ندارد و طی دو یا سه قرن گذشته ، برخی از دانشمندان تربیتی و روانشناسان غربی توانستهاند به برخی از قوانین آن – به گونهای ناقص – پی ببرند اما (قرآن و عترت)، ???? سال قبل، آن هم با رعایت همه عرصههای زندگی و باور به سرای ابدی، دقیقترین قواعد را برای درک یک زندگی پاک، بیان کردند ، « من عمل صالحاً من ذکر و أنثی فهو مؤمن فلنحیینه حیاه طیبه». (8)
اینک برای این که دچار « روابط و دوستیهای ویرانگر» نشویم ، چند قاعده را به اختصار بیان میکنیم که در این مقاله به اولبن مورد که تقویت اراده است می پردازیم :
1 - تقویت اراده در انجام برنامهها
شخص با اراده کسی است که وقتی درباره ی کاری، به خوبی تأمل کرد و آن را نافع دانست، تصمیم به انجام آن میگیرد و با فعالیت و ثبات قدم، آن را به اجرا در میآورد (9) و در مقابل، فرد سست اراده ، با کمترین مشکلی، از انجام دادن کار، دلسرد شده ، دست از تلاش برمیدارد.
شخص با اراده، کسی است که دارای هدفی معقول است و تا موقعی که به آن نرسیده، از تعقیب آن باز نمیایستد و مشکلات و موانع روانی یا مادی، به اراده و عزم او لطمه نمیزند و از پیشرفتش، جلوگیری نمیکند.
کسی که ارادهای قوی دارد ، آن چه را خواسته است، با کوشش و ثبات قدم، به دست میآورد. شخص با اراده، کسی است که دارای هدفی معقول است و تا موقعی که به آن نرسیده، از تعقیب آن باز نمیایستد و مشکلات و موانع روانی یا مادی، به اراده و عزم او لطمه نمیزند و از پیشرفتش، جلوگیری نمیکند.
راهکارهای تقویت اراده
الف) تعیین هدف یا اهداف
انسان باید ابتدا هدف و یا اهداف خود را در زندگی و یا کاری که میخواهد انجام دهد ، به طور دقیق و مشخص، ترسیم کند. طبیعی است که این هدف، باید شفاف، معقول، قابل دستیابی، بدون افراط و تفریط ، مطابق توان و استعداد خود و واقعبینانه باشد نه بلندپروازانه و خارج از تواناییهای شخص. در غیر این صورت، وقتی با مشکلات و موانع سختی روبهرو شود ، ناامید و دلسرد شده ، از ادامه کار، منصرف میشود و خود را ناتوان و بیاراده میبینید.
ب) شناخت تواناییها و استعدادها
همه ما در وجود خود ، از استعدادهایی برخورداریم . کافی است این نیروها را بشناسیم و برای رسیدن به هدف، آنها را به کار گیریم.
ج) برنامهریزی
باید برای تمام کارها و فعالیتهای شبانهروزی، برنامهای مدون و منظّم داشته باشید .بدین منظور از جدولی استفاده کنید که در ستون افقی آن، ساعات شبانهروز و در ستون عمودی، ایام هفته را یادداشت و تمام کارهای روزانه – خواب، استراحت، ورزش، مطالعه - را در آن درج کنید و هر فعالیتی را در زمان خاص خود ، در جدول بنویسید و هیچ زمانی را بدون کار ، خالی نگذارید. هر روز صبح با نگاهی به آن برنامه ، به اجرای دقیق آن بپردازید و شبها، قبل از خواب، آن را محاسبه و ارزیابی کنید. شایسته است همچون یک محاسبهگر جدی و قاطع ، فعالیتهای روزانه و میزان موفقیت خود در انجام دادن آن ها را بررسی کنید و در صورت موفقیت، خود را تشویق و در صورت تخلّف و سهلانگاری در اجرا، خود را تنبیه کنید.
آجرهای بنای هستیمان را، طرز تفکرمان میسازد و اگر بخواهیم در دنیایمان اتفاق زیبایی بیفتد ، گام اول ، تغییر در نگاه و بینش ماست.
د) اصل تلقین یا خودگوییهای مثبت
گفتن، باور داشتن است. وقتی میگوییم من آدم شکست خوردهای هستم، بیاستعدادم و عوض شدنی نیستم، در واقع، حکم محکومیت خود را صادر میکنیم. روانشناسی شناخت، به ما چنین میگوید: دستور دادن، فرایند شدن است و ما را دستورات میسازند. ما همواره با خودمان حرف میزنیم و هفتاد درصد (70%) وقتمان با گفتوگو سپری میشود حتی زمان خواب و ما همان میشویم که با خود حرف میزنیم. سعی کنید دستورات خوبی به خودتان بدهید. شما با خودتان چه میگویید؟ فرهنگ ذهن و زبان شما، مثبت است و نیروزا و یا منفی است و نیروبر؟
آجرهای بنای هستیمان را، طرز تفکرمان میسازد و اگر بخواهیم در دنیایمان اتفاق زیبایی بیفتد ، گام اول ، تغییر در نگاه و بینش ماست. با تغییر نگاه ، ایدهآلها و اهداف زندگیمان به درستی شکل میگیرند و آن گاه گام دوم، یعنی تلاش مستمر و انتخابهای عالی و فرداساز، در دنیای ما رخ خواهد داد . «إن الله لا یغیر ما بقوم حتی یغیروا ما بأنفسهم».
نگرشها و اندیشههای ما، مهمترین عامل تغییر به شمار میآیند. نود درصد (90%) تغییرات خوب و بد زندگیمان، به نوع نگرش ما به رخدادهای زندگی بستگی دارد و ده درصد (10%) آن به وقایع بیرونی وابسته است.
ادیسون میگوید: « مشکل افرادی که شکست خوردهاند و دست از تلاش برداشتند ، این بود که نمیدانستند که در یک قدمی پیروزیاند » و میگفت: راز توفیقم این بود که هرگاه برای باز کردن دری تلاش میکردم و باز نمیشد ، بارها و بارها تلاش میکردم و با خود میگفتم: حتماً این کلید ، درب را در صدمین بار، باز خواهد کرد.
ه) تدریجی بودن تقویت اراده
برای به دست آوردن ارادهای قوی و محکم، باید به تدریجی بودن آن و نیاز آن به تمرین، توجه داشت. گمان نکنید میتوانید به طور دفعی و بدون تلاشی درخور، به آن دست یابید. بنابراین، به راهکارهای عملی زیر توجه کرده، به آنها پایبند باشید:
- هر روز صبح حداقل بیست دقیقه ، به طور مرتب و در ساعتی معین ، ورزش کنید.
- صبحگاهان، هر زمان که بیدار شدید ، بیدرنگ برخیزید و از رختخواب بیرون روید ، حتی اگر خوابآلودگی مزاحمتان است، از اتاق بیرون روید و قدری نرمش کنید تا خوابآلودگی از بین برود.
- در صورت امکان، چند دقیقه قبل از اذان صبح از خواب بیدار شده، نماز شب بخوانید و اگر در آن وقت بیدار نشدید ، قضای آن را به جا آورید.
- مقید باشید هر روز تعداد آیات معینی از قرآن را تلاوت کنید (حداقل 30 تا 50 آیه) و در صورت تمایل، در هفتههای بعد، بر میزان آن بیفزایید.
- ترک گناه و مخالفت با هواهای نفسانی، نقش بسیار مؤثری در تقویت اراده و نهادینه کردن آن در درون انسان دارد.
- هرگز در کارها، ناامید نشوید و با حالتی تهاجمی، برای پیگیری و به انجام رساندن کارهای ناقص و ناموفق، تلاش کنید.
- کارهایی را که به عهده میگیرید، ناتمام رها نکنید و آن ها را به نحو احسن و تا رسیدن به نتیجه مطلوب، ادامه دهید و از پراکنده کاری و آشفتگی در کارها که موجب به هم ریختگی نظام فکری میشود ، بپرهیزید و به فعالیتهای خود ، تمرکز و انسجام ببخشید.
- همواره بر خداوند ، توکل کرده و در همه امور، از او استمداد جویید. (10)
ادامه دارد...
پینوشت:
1. رعد، آیه 28.
2. طه، آیه 124.
3. انعام، آیه 82.
4. مجله پیوند، ش 257، ص 34.
5. موسوی لاری، رسالت اخلاق در تکامل انسان، ص 170.
6. نهج البلاغه، خ 198.
7. کلینی، اصول کافی، 1، 19.
8. نحل، آیه 97.
9. نیروی اراده نیرویی باطنی برای اتخاذ تصمیمات، اقدام به کار، اداره و انجام اهداف و وظـایـف است.
10. محمدرضا احمدی، پرسشها و پاسخها، دفتر هفتم .
منبع : بر گرفته از نشریه ی پرسمان
مقالات مرتبط :
خودت را دوست بدار
آیا از زندگی خود راضی هستم؟
شما مثبت اندیش هست