سهم شما از دنیا چیست؟

آیا تا به حال به این پرسش اندیشیده اید که «سهم شما از این دنیا چیست»؟

نقطه کانونی این پرسش، درنگ در این آیه است:

«و لا تنس نصیبک من الدنیا و سهم خود را از دنیا فراموش مکن».1

امیرمؤمنان علیه‌السلام در تفسیر «سهم» می فرماید: «سلامت ، توانایی ، فرصت ، جوانی و شادابیت را فراموش مکن ، تا با آنها ، آخرت را به دست آوری».2

به اختصار، تواناییها و فرصتهای زندگی را یادآور می شویم، تا پاسخی برای سهم شما بیابیم.این تواناییها و فرصتها عبارتند از:

1. فن بهتر زیستن

فرصت جوانی ، ربودنی و رفتنی است و ضایع ساختن آن، چیزی جز غم، اندوه و پشیمانی را برای دوران پس از آن، به جا نمی گذارد.

بزرگترین فن بهتر زیستن، بهره جستن از فرصتهای بی نظیری است که به سرعت می گذرند. «فرصت جوانی» ، با دیگر ذخایری که در اختیار دارید ، تفاوت دارد. مدت زمان جوانی را نمی توان تغییر داد. این فرصت، ربودنی و رفتنی است و ضایع ساختن آن، چیزی جز غم، اندوه و پشیمانی را برای دوران پس از آن، به جا نمی گذارد. از پیامبر رحمت (ص) چنین نقل شده است:

« از دست دادن فرصت، اندوهبار است ».3

جوانی، فرصتی جبران ناپذیر است، و «خست» و «دقت» در آن، امری پسندیده و نیکوست. از این رو ، مسامحه در گذشت ساعات و روزهای دوران جوانی، روا نیست ، بلکه آراستن آن با تلاش، کوشش و فعالیت، آینده های سبز و سرشار از موفقیت را رقم خواهد زد. رسول گرامی اسلام می فرماید:

« پروردگار فرشته هایی دارد که هر شب نازل شده، بانگ میزنند: ای بیست ساله ها! تلاش و جدّیت کنید».4

لحظات زندگی را جدی بگیرد و فرصت جوانی را دریابید.

2. برنده بودن

بزرگترین ضعف یک جوان، کوچک شمردن خویش است. همانا انسان را چیزی مانند همتش، بلند نمی گرداند.

انسان با همت، همواره برنده است.

او به فکر جواب است،همیشه طرحی دارد،مشکل را ممکن می شمارد و در هر مشکلی، راه حل آن را می بیند.

خودتان را دست کم نگیرید و کوچک نشمرید ، زیرا هر کس بر نردبان همت فراز آید ، به مقصود دست یابد.

3. مقصرترین ها

آنان که روح مأیوسی دارند، مقصرترین افرادند ، زیرا رشته پیوند با زندگی را بریده و به نوعی به خودکشی روحی روی آورده اند. اگر امید نباشد ، مثل این است که خانه وجود انسان چراغ نداشته باشد.

شما وقتی به شرایط موجود خود عشق می ورزید و از اراده و تلاش برخوردار می گردید که افق آینده را روشن ببینید.

در زندگی، همیشه چراغ امید را روشن نگه دارید که با فروغ آن، نیازها، علایق، خواسته ها و تمایلات، سمت و سوی سالم می یابند و با اتکا به نیروی اراده و تصمیم، جامه عمل می پوشند.

اگر امید از آدمی گرفته شود ، بدبخت ترین موجود زمین خواهد شد و « غول افسردگی» او را اسیر اضطرابها، نگرانیها، دشواریهای تحصیلی، شغلی، مالی و مشکلات ناشی از روابط خانوادگی و اجتماعی می سازد و دنیای او را غم انگیز، سرد و بی روح می کند. سعی کنید از چیرگی ظلمت ناامیدی بپرهیزید ، چون هنگامی که ناامیدی قلب آدمی را تسخیر کند، تأسف، وی را از پای در آورد.

امیرمؤمنان علیه‌السلام میفرماید: «برای ناامید، تلخی و درد و هلاکت است».5

دنیای جوان، با امید برپاست و موفقیت و پیشرفت او، مرهون پرورش این «عطیه الهی» در قلب تپنده اوست.

4. یک تصمیم موفق

دوراندیشی، نوعی عاقبت نگری است که ثمره آن، سالم ماندن از آسیبها است. کسی که دوراندیشی او را پیش نبرد، ناتوانی و درماندگی، عقب نگاهش می دارد. در هر تصمیمی، دوراندیشی را فراموش نکنید. پیروزی، با دوراندیشی و اراده پایدار، به دست می آید و ارمغانش برای شما خوشبختی خواهد بود.

مردی با اصرار بسیار از رسول اکرم یک جمله به عنوان اندرز خواست. رسول اکرم به او فرمود:

اگر بگویم به کار میبندی؟

- بلی یا رسول الله!

رسول اکرم بعد از این که سه بار از او قول گرفت و او را متوجه اهمیت موضوع کرد، به او فرمود: هرگاه تصمیم به کاری گرفتی ، اول در اثر و نتیجه و عاقبت آن کار فکر کن و بیندیش ، اگر دیدی نتیجه و عاقبتش صحیح است ، آن را دنبال کن و اگر عاقبتش گمراهی و تباهی بود ، از تصمیم خود صرف نظر کن.6

دوراندیشی، در گرو دانایی و رایزنی با خردمندان و پیروی از توصیه های آنان است. سعی کنید از خودرأیی، اجتناب کنید و در تصمیمات خود ، رایزنی کنید.

5. قبض و بسطهای زندگی

درد و رنجهای زندگی سه ویژگی دارند:

الف) پایان ناپذیرند.

ب) استثنا ناپذیرند.

ج) کلی و تعمیم پذیرند.

باید رابطه خود را با مشکلات تغییر دهیم. در این صورت، دردها و رنجها می توانند قابل تحمل باشند و حتی از این بالاتر، می توانند به نوعی رضایت باطنی تبدیل شوند.

وقتی مشکلات را بخشی از زندگی بدانید و رابطه خود را با آنها تنظیم کنید ، در این صورت، با استقامت، می توانید به استقبال گشایش بروید.

بی شک، این باور که پس از سختی و رنج، گشایشی است و گشایشها، در دل سختیهاست و هر سختی ، در درون خودش، گشایشی دارد ، به زندگی ، رونق و نشاط می بخشد.

پیامبر پس از نزول سوره انشراح و تأکید خداوند بر این نکته - «فان مع العسر یسرا. ان مع العسر یسرا»7

چنین احساس کرد که همراه هر سختی، «دو آسانی» خواهد بود و با این مژده الهی ، چهره مبارکش شکفته شد و بعد همواره این جمله را تکرار می کرد و می فرمود: یک سختی، با دو سستی چه خواهد کرد؟ خدای من ، به من وعده آسانی و وعده سستی همراه این سختیها را داده است.8

پی نوشت:

1. قصص، آیه 77.

2. دیلمی، ارشاد القلوب، ج1، ص25.

3. ری شهری، میزان الحکمه، ج6، ص2399.

4. نوری، مستدرک الوسائل، ج12، ص157.

5. آمدی، غررالحکم، ترجمه آقا جمال خوانساری، ج5، ص27.

6. حر عاملی، وسائل الشیعه، ج2، ص457.

7. انشراح، آیه 5و6.

8. مجموعه آثار (سیره نبوی)، ج16، ص138.